Waarom willen we (geen) kinderen?

Steeds meer vrouwen willen minder of geen kinderen dankzij anticonceptie. We kiezen liever voor andere zaken zoals studie en carrière. Evolutionar gezien is het niet logisch dat de wil er niet is dat we (veel) nakomelingen willen, want we zijn gemaakt om ons voort te planten. De voortplanting vereiste echter tot nu toe geen “erfelijke” psychologische eigenschappen om kinderen te willen, aangezien natuurlijke selectie reeds seks daarvoor heeft. De anticonceptiepil tart de evolutie.

Ik heb twee kinderen. Meer wil ik niet. En ik ben heus niet de enige. Tegenwoordig nemen mensen in Nederland nog maar gemiddeld 1.57 kind. Hoe hoger opgeleid, intelligenter en rijker mensen zijn, hoe minder nakomelingen ze nemen. Dit is een algemeen verschijnsel in de westerse wereld. Vrouwen kiezen liever voor een carrière dan dat ze snachts babies moeten voeden. Ze studeren liever dan dat ze poepluiers schoon maken. En ze lezen liever boeken dan dat ze in speeltuinen rondhangen. Kortom, de inspanning die nodig is om een groot gezin groot te brengen zou ons weinig tijd en energie overlaten om de evolutietheorie te leren en dit soort artikelen te lezen.

We zijn evolutionair ontworpen om kinderen te maken

Ook blijkt dat mensen met kinderen helemaal niet gelukkiger zijn dan mensen zonder kinderen. Erger nog, sommige onderzoeken laten zien dat mensen met kinderen zelfs ongelukkiger zijn. Evolutionair gezien allemaal best raar. De vraag is volgens evolutiepsycholoog Kanazawa dan ook niet waarom mensen kinderen nemen, maar waarom mensen geen kinderen nemen. ‘Mensen hebben kinderen omdat ze evolutionair zijn ontworpen om dat te doen. Reproductie is het ultieme (zij het grotendeels onbewuste) doel van het biologische bestaan, ook van mensen. Al het andere, zoals geld en rijkdom, is er een middel voor’, schrijft hij in zijn onderzoek.

Eigenlijk zouden we zoveel engelengeduld moeten hebben en zo gelukkig van kinderen moeten worden dat we wel tien kinderen zouden willen. Immers degenen met die eigenschappen nemen veel kinderen en planten zich meer voort. Daardoor krijgen die kinderen ook die eigenschappen en de wil om veel kinderen te nemen. Maar zo zit dat dus niet als je het aantal toenemende bewust kinderloze vrouwen bekijkt. Hoe komt dat?

Evolutie zorgt voor seksuele behoeftes en niet voor ‘rammelende eierstokken’

We hebben geen genetische aanleg of eigenschappen nodig waardoor we gelukkiger worden van kinderen, volgens professor en evolutiepsycholoog Mark Elgar. ”De voortplanting vereist geen “erfelijke” psychologische eigenschappen om kinderen te willen, aangezien natuurlijke selectie reeds mechanismen begunstigt die resulteren in voortplanting, namelijk seks.” Individuen die genetisch geneigd zijn om onverschillig te staan tegenover seks, zullen in theorie uit de populatie worden geselecteerd ten gunste van degenen met een grotere seksuele behoefte. En deze seksuele behoefte zorgt voor nakomelingen. Voortplanting is een bijwerking van seks. Ook hebben de zogenaamde “rammelende eierstokken” waarschijnlijk niets te maken met biologie en is het meer een sociale constructie.

Mens is bewust dat seks leidt tot kinderen

Maar de mens is de enige soort die zich bewust is dat seks leidt tot kinderen. De mens had vroeger, net zoals andere diersoorten geen ‘reproductief bewustzijn’ en invloed op gezinsplanning. We hadden seks, want dat was fijn. En we hadden geen idee dat daar dan een kind uit voortkwam. Hoewel antropologen en evolutiebiologen niet precies kunnen zeggen wanneer die bewustwording is ontstaan, suggereert al het beschikbare bewijs dat mensen hebben begrepen dat er een verband bestaat tussen seks en bevalling sinds Homo sapiens voor het eerst een grotere cognitieve ontwikkeling vertoonde. Maar ook daarna bleven we seks hebben en hadden we relatief weinig controle op de gezinsgrootte. De afgelopen 60 jaar heeft de grootste uitvinding van de twintigste eeuw heel veel veranderd wat betreft gezinsplanning. Dankzij de pil hebben we enorm veel keuzevrijheid gekregen.

Met de pil doe je wat je wil

Tegenwoordig hebben we dus een keuze of we kinderen willen of niet. Er zijn veel vrouwen in onze samenleving die niet geïnteresseerd zijn in het krijgen van kinderen. Dankzij de pil kunnen we nu seks hebben zonder baby’s te krijgen. Dus in termen van biologische evolutie, is een genetische voorkeur voor seksuele activiteit niet langer vereiste om nakomelingen te krijgen. Maar er is tot nu toe ook nog te weinig gelegenheid en tijd geweest voor natuurlijke selectie om persoonlijke eigenschappen aan te passen om (veel) kinderen te willen. Het is een indrukwekkend voorbeeld van menselijk gedrag dat de biologische evolutie tart, volgens Elgar. ‘Maar cultuur en technologie hebben mensen geïmmuniseerd tegen vele selectiedruk. Door kleding kunnen we bijvoorbeeld in koude omgevingen wonen die voor naturisten ongeschikt zijn.’

Toekomst

Hoe zal de toekomst eruit zien als intelligente vrouwen geen of minder kinderen willen. De genen en daarmee de karaktereigenschappen die ervoor zorgen dat deze vrouwen geen kinderen willen sterven uit, omdat ze zich niet voortplanten. Helaas zal dus ook de intelligentie van de mens minder worden. Dat is voor veel wetenschappers ook een van de redenen waarom het IQ van de westerse bevolking de afgelopen jaren gedaald is. Wat voor invloed de pil heeft op de evolutie zal de toekomst uitwijzen. En ook al worden we gemiddeld niet gelukkiger van kinderen, ben ik toch wel blij dat ik er twee heb.

Bronnen

The conversation, nrc, https://personal.lse.ac.uk/kanazawa/pdfs/SSR2014.pdf